Tegenwoordig wordt maar al te vaak (en regelmatig onterecht) de term superfood gebruikt. Maar als er dan 1 voedingsmiddel is wat die naam zeker mag dragen is het wel kurkuma.
Kurkuma (Curcuma longa) is de wortel van een plant die behoort tot de familie van de gember. Het wordt ook wel geelwortel, koenir of koenjit genoemd. In de Aziatische keuken wordt het veelvuldig gebruikt, in onze Westerse keuken is het hoofdzakelijk bekend als onderdeel van het kruidenmengsel kerrie. De kleur van kerrie komt van kurkuma. Kurkuma wordt vaker als kleurstof gebruikt, in India bijvoorbeeld om rijst geel te kleuren. Als het als kleurstof aan onze voedingsmiddelen toegevoegd wordt staat het op de verpakking vermeld als E100.
Er zitten 3 verschillende pigmenten in kurkuma (curcuminoïden) en dit zijn ook gelijk de stoffen met de heilzame werking. De meest onderzochte van de 3 is curcumine.
De lijst van gezonde voordelen van kurkuma is lang. Het is bijvoorbeeld:
- ontstekingsremmend
- antibacterieel
- anti schimmel (Candida)
- pijnstillend
- goed voor darmen en spijsvertering
- verlaagt het cholesterol
- verhoogt de weerstand
- helpt tegen overgewicht
- is goed voor de huid
- is een sterke anti-oxidant
- helpt tegen spierpijn
- verlicht depressieve klachten
- helpt bij chronische vermoeidheid
Dit is maar een kleine greep uit alle voordelen voor onze gezondheid die kurkuma toegedicht krijgt.
De meest interessante is misschien wel de positieve uitwerking op onze darmen en spijsvertering, omdat gezonde darmen aan de basis van onze algehele gezondheid staat. Gezonde darmen en goede spijsvertering kunnen een heleboel klachten voorkomen.
In onze snelle Westerse samenleving nemen we vaak te weinig tijd om goed voor onszelf te zorgen. We hebben het te druk met onze baan, vliegen van hot naar her en nemen te weinig tijd om gezond te eten. Een snelle kant-en-klare hap tussendoor komt te vaak voor. Doordat we veel meer bewerkte voeding uit pakjes en zakjes zijn gaan eten is er wel wat veranderd in ons lijf. De toevoeging van bijvoorbeeld gluten en (verkeerde) E-nummers is niet goed voor ons en kunnen bij veelvuldige inname schade aan onze darmen aanrichten. Met name het slijmvlies van de dunne darm kan hierdoor aangetast worden waardoor kleine ontstekingen ontstaan, laaggradige ontstekingen. We hebben vaak niet in de gaten dat we deze ontstekingen onder de leden hebben want de klachten zijn in eerste instantie vaag. Je moet dan denken aan vermoeidheid, prikkelbaar, depressief, verlaagd libido, geheugenproblemen. Als er niks aan deze ontstekingen gedaan wordt, kunnen ze chronisch worden, ons immuunsysteem uitputten en zelfs resulteren in auto-immuunziekten (je immuunsysteem ziet lichaamseigen cellen als bedreigend en gaat in de aanval door antistoffen aan te maken).
Chronische ontstekingen staan aan de basis van veel ziektes en allergieën. Kurkuma kan ontstekingen verminderen en voorkomen. Het geneest maagzweren, ontgift de lever, helpt bij vetverbranding en stimuleert de galblaas.
Zoals gezegd, de lijst van voordelen is lang en waarschijnlijk weten we nog niet eens alles.
Kurkuma bevat de vitamines A, B1, B2, B3, B6, B12, C, D, E, K en de mineralen ijzer, calcium, magnesium, kalium en zink.
Wat wel belangrijk is om te weten is dat kurkuma slecht opneembaar is. Gelukkig is ontdekt dat in combinatie met zwarte peper de opname verbetert wordt. Daarnaast is het vetoplosbaar, eet het dus in combinatie met bijvoorbeeld kokosolie of extra vierge olijfolie.
De smaak van kurkuma is mild bitter en kruidig. Het doet een beetje aan zijn verwant gember denken. Je kunt het in roerbakgerechten en curry’s gebruiken. Experimenteer hier mee en ontdek, qua hoeveelheid, wat jij lekker vindt. De aanbevolen hoeveelheid per dag ligt rond de 10 gram, dus maximaal ongeveer een theelepel. Als je normaal gesproken kerrie gebruikt in een gerecht, zou je het eens kunnen vervangen door kurkuma.
In de Ayurveda, een eeuwenoud traditioneel genezingssysteem uit India, wordt veelvuldig gebruik gemaakt van kurkuma. Ze maken bijvoorbeeld een drankje wat de naam gouden melk of wonder melk heeft gekregen. Het wordt gebruik om te ontgiften, de bloedsuikerspiegel te reguleren, ontstekingen te lijf te gaan en de spijsvertering te bevorderen.
Benodigdheden:
- 1 theelepel kurkuma
- een halve theelepel gember
- een snufje zwarte peper
- 1 blikje kokosmelk 200 milliliter
- 1 eetlepel kokosolie
- een halve theelepel kaneel
- 1 eetlepel stevia
Doe alle ingrediënten in een pannetje en verwarm al roerend tenminste 5 minuten. Niet laten koken. Je kunt het gelijk drinken.
Je kunt ook een kurkuma pasta maken. Dan heb je een voorraadje en is het heel makkelijk toe te voegen aan gerechten of aan een beker warme kokos- of amandelmelk of gekookt water.
Benodigdheden:
- 250 milliliter water
- 50 gram kurkuma poeder
- 1 theelepel gemalen zwarte peper
- 70 gram kokosolie
Doe het water met de kurkuma in een pannetje en roer het goed door met een garde. Verwarm het tot het kookpunt (niet koken!) en laat het een minuut of 10 indikken tot een kleiachtige massa. Haal de pan van het vuur en laat afkoelen tot het ongeveer handwarm is. Voeg de kokosolie en de peper toe en roer tot de kokosolie gesmolten is. Doe het in een glazen pot met deksel en bewaar in de koelkast. Tot ongeveer 3 weken houdbaar.
Kurkuma wordt tegenwoordig ook steeds vaker aan thee toegevoegd. Kies wel voor de biologische variant. Voeg zelf eventueel nog extra verse kurkumawortel of poeder toe met wat gemalen zwarte peper. Een heerlijk pittige verwarmende drank.
Mensen die bloedverdunners slikken moeten wel oppassen met kurkuma. Kurkuma werkt namelijk, net als familielid gember, bloedverdunnend. Ook als je last hebt van galstenen of te veel maagzuur, moet je oppassen met kurkuma. Zwangere vrouwen moeten ook geen grote hoeveelheden tot zich nemen want het kan een stimulerende werking op de baarmoeder hebben.
Laat uw voeding uw medicijn zijn en uw medicijn uw voeding!
Hippocrates