Menopauze is het moment dat vrouwen niet meer ongesteld worden doordat eicellen niet meer rijpen. De overgang of perimenopauze is de periode daaromheen, waarin het vrouwenlichaam op zoek gaat naar een nieuw hormonaal evenwicht. Wanneer die periode precies begint en hoelang die in zijn geheel duurt, verschilt van vrouw tot vrouw. De overgang naar deze nieuwe fase in het leven van een vrouw gaat gepaard met lichamelijke, mentale en psychische veranderingen.
De meeste westerse vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun veertigste en zestigste levensjaar, de gemiddelde leeftijd is 51. Bij een kwart van de vrouwen gaat de overgang gepaard met klachten die het dagelijks leven behoorlijk kunnen verstoren, andere vrouwen hebben helemaal geen klachten.
Oestrogeen en progesteron
In het vruchtbare leven maken de eierstokken de hormonen oestrogeen en progesteron. Deze twee hormonen zorgen voor de rijping van eitje, de eisprong en de opbouw van het baarmoederslijmvlies. Oestrogeen en progesteron hebben ook invloed op andere weefsels, zoals de vagina, de borsten, de botten, de huid, de bloedvaten en de zenuwcellen. De eierstok maakt ook testosteron, dit hormoon is onder meer belangrijk voor het libido.
anneer de voorraad eicellen in de eierstokken afneemt, wordt er ook minder oestrogeen en progesteron aangemaakt. Dit is het begin van de overgang.
Typische overgangsklachten zijn opvliegers en transpiratie aanvallen. Wanneer alles weer tot rust gekomen is ontstaat er een nieuw hormonaal evenwicht: de post-menopauze.
Het begin en de duur van de overgang
De gemiddelde tijd tussen het onregelmatig worden van de menstruatie en de menopauze is 4 jaar. Overgangsklachten kunnen 5 tot 10 jaar of soms zelfs langer bestaan. Globaal is deze periode te verdelen in 5 jaar voor de laatste menstruatie tot 2 à 3 jaar erna. Er zijn ook vrouwen die maar korte tijd merken dat zij in de overgang zijn.
Gevolgen op korte termijn.
Op korte termijn kun je onder andere last krijgen van droge huid en slijmvliezen, klachten aan de schede en seksuele veranderingen en klachten aan de urinewegen.
De huid kan droger en minder elastisch worden; er kunnen rimpels ontstaan. Omdat er minder traanvocht en speeksel wordt aangemaakt, kunnen de ogen en de mond droger worden.
Door de afname van oestrogenen wordt de bekledende laag van de vagina dunner en droger. Veel vrouwen hebben last van jeuk en een branderig gevoel in de vagina en aan de schaamlippen of bij het plassen. De vagina en de blaas worden gevoeliger voor infecties. Door deze veranderingen en door de daling van het testosteron in het bloed kan de behoefte aan seks afnemen en kan gemeenschap soms pijnlijk zijn.
Bij het ouder worden verslappen de bekkenbodemspieren en de steunweefsels. Hierdoor kan de blaas wat verzakken. Omdat de slijmvliezen van de urinewegen dunner worden, kunnen er eerder blaasontstekingen ontstaan. Samen kan dit tot gevolg hebben dat de plas niet meer zo lang kan worden opgehouden of dat bij hoesten, niezen of sporten urine wordt verloren.
Gevolgen op lange termijn
Op lange termijn kunt u last krijgen van botontkalking (osteoporose) en hart- en vaatziekten. Tot het 35e jaar zijn de aanmaak en afbraak van de botten met elkaar in evenwicht. Daarna wordt langzamerhand meer bot afgebroken dan aangemaakt. Na de laatste menstruatie wordt er minder oestrogeen aangemaakt; daardoor ontstaat er gedurende enkele jaren een proces waarin de botten brozer worden: ze worden minder stevig, ze ‘ontkalken’. De kans op botbreuken neemt toe.
Oestrogenen hebben een beschermende werking tegen hart- en vaatziekten. In de vruchtbare leeftijd hebben vrouwen minder kans op hart- en vaatziekten dan mannen, maar na de overgang is dit risico gelijk. De kans op hart- en vaatziekten lijkt vooral samen te hangen met algemene risicofactoren zoals hoge bloeddruk, roken, te hoog cholesterolgehalte, overgewicht en weinig lichaamsbeweging.
De meest voorkomende klachten tijdens de menopauze zijn:
- opvliegers en nachtelijk zweten
- slapeloosheid en slaapstoornissen
- hartkloppingen
- hoofdpijn en duizeligheid
- depressie, nervositeit, spanning en angst
- vermoeidheid of lichamelijke en mentale uitputting
- prikkelbaarheid, stemmingsschommelingen en agressie
- achteruitgang van het geheugen en concentratieproblemen
- gewichtstoename, vooral rond de taille
- verminderd libido, droge vagina en vaginale ontsteking
- blaasontstekingen en incontinentie
- pijn tijdens het vrijen
- spierpijn, rugpijn, pijnlijke (reumatische) gewrichten
- tintelend of verdoofd gevoel in de armen en/of benen, het gezicht en het hoofd
In geval van ernstige menopauze klachten wordt soms overwogen hormoonvervangingstherapie te geven maar onderzoeken hebben aangetoond dat vrouwen als gevolg van de behandeling mogelijk een verhoogd risico op borstkanker, hartziekten en herseninfarcten hebben. Bovendien is de menopauze geen stoornis maar een natuurlijk levensstadium.
Menopauze klachten zijn ook niet zozeer een gevolg van een daling van oestrogeen en progesteron, maar vooral van een verstoorde activiteit van deze en andere hormonen. Dit is weer het gevolg van nutriëntentekorten, een verkeerd voedingspatroon en een ongezonde leefstijl.
Uit onderzoek is gebleken dat vrouwen met diabetes, overgewicht of insulineresistentie meer klachten ervaren tijdens de menopauze.
Er is nog veel onbekend over de menopauze, vooral omdat het van veel verschillende factoren en hormonen afhankelijk is. Toch is bewezen dat beweging en een aantal voedingsmiddelen en micronutriënten een zeer goede invloed hebben op het verminderen van de klachten.
Dit zijn onder andere vitamine C, vitamine D, vitamine E, omega-3 vetzuren, magnesium, foliumzuur, soja isoflavonen, saffraan, ginseng, maca, kurkuma, resveratrol, Aswaganda, Zilverkaars en vlaszaad.
Met voeding en leefstijl heb je dus ook invloed op de menopauze. Wat specifiek voor iemand het beste werkt moet uitgezocht worden door het in kaart brengen van de klachten. Aan de hand van de klachten weet ik welke hormonen verantwoordelijk zijn en welke voedingsmiddelen voor evenwicht kunnen zorgen.
Ben jij benieuwd wat jij kunt doen om overgangsklachten te verminderen?
Neem geheel vrijblijvend contact op voor meer informatie via telefoonnummer 0653 666 550 of mail naar praktijk@care4yourhealth.nl