Van begin tot het eind wordt het leven van een vrouw beïnvloed door deze hormonen. Tijdens de verschillende levensfasen verandert de productie en de onderlinge hoeveelheden. Een gezonde hormoonbalans is daarom van groot belang. Hoe je in je vel zit, welke keuzes je maakt, hoe je met andere mensen omgaat en het al dan niet last hebben van typische vrouwenkwalen, maar ook onvruchtbaarheid, PCOS en endometriose, het wordt allemaal beïnvloed of (mede) veroorzaakt door een disbalans in vrouwelijke geslachtshormonen.
Oestrogeen.
Dit hormoon speelt een grote rol bij onder andere de vrouwelijkheid, het libido en de vruchtbaarheid, maar is ook nog betrokken bij zo’n 300 andere processen die niks met voortplanting te maken hebben.
Oestrogeen is een vetachtige stof die aangemaakt wordt uit cholesterol. Het is een opbouwend en herstellend hormoon wat geproduceerd wordt in de bijnieren, eierstokken en de placenta. Het bevordert celgroei in de slijmvliezen, botten, hersenen, het hart, bindweefsel, darmen, ogen en borsten. Daarnaast houdt het onder andere de huid stevig en de vaginawand soepel, het bevordert de bloedcirculatie en zuurstoftoevoer naar de hersenen, het stimuleert de werking van het ‘gelukshormoon’ serotonine en bevordert de productie en effectiviteit van endorfine.
Er zijn verschillende vormen van oestrogeen die in verschillende fasen een rol spelen.
- Deze vorm overheerst tijdens de vruchtbare periode, wordt aangemaakt in de eierstokken en is vooral aanwezig tijdens de eerste helft van de maandelijkse cyclus. Halverwege de cyclus piekt de productie waardoor een eisprong plaatsvindt. Oestradiol neemt af tijdens de menopauze en dit veroorzaakt ook vaak de problemen in die periode.
- Dit hormoon is vooral aanwezig tijdens zwangerschap en wordt gemaakt uit oestradiol.
- Deze vorm komt vooral voor na de menopauze en bij vrouwen met overgewicht, het wordt namelijk aangemaakt in het vetweefsel.
Een tekort aan oestrogeen kan er voor zorgen dat er geen eisprong plaatsvindt en een vrouw dus niet zwanger kan raken. Als er toch een eisprong plaatsvindt kan het zo zijn dat het baarmoederslijmvlies niet geschikt is voor innesteling van de eicel. Verder kan het haaruitval en botontkalking veroorzaken.
Een te hoge aanmaak van oestrogeen kan zorgen voor PMS klachten, meer vetopslag, hart- en vaatziekten en kanker. Het kan ook zijn dat er teveel testosteron omgezet wordt in oestrogeen. Dit is het gevolg van een te hoog insulinegehalte door hoge inname van suiker, zuivel en alcohol en vindt plaats in de vetcellen. Dit kan een vicieuze cirkel veroorzaken want hoe meer oestrogeen, hoe meer vetopslag en hoe meer vetopslag hoe meer testosteron omgezet wordt in oestrogeen. Dit is vaak ook de oorzaak dat vrouwen met overgewicht moeite kunnen hebben met zwanger raken.
Andere processen in ons lichaam hebben ook invloed op de aanmaak van oestrogeen. Bijvoorbeeld een tekort aan gezonde voedingsstoffen en vezels of het slecht functioneren van de lever of darmen door verkeerde voeding, alcohol of medicijnen. Ook invloeden van buitenaf, zoals hormoon verstorende stoffen (bestrijdingsmiddelen op groente en fruit, weekmakers in plastic, antibiotica en andere medicijnen) hebben gevolgen voor het gehalte aan oestrogeen in het bloed.
Verder kan oestrogeendominantie de oorzaak zijn van gewrichtsklachten, vocht vasthouden, cellulitis, veroudering, geen gewicht kunnen verliezen, pijnlijke borsten, depressie, hoofdpijn, een hogere vetopslag op borsten, billen en heupen en borstkanker.
Testosteron.
Dit hormoon speelt een grote rol bij onder andere spieropbouw, zelfvertrouwen, libido en competitieve drang. Het wordt aangemaakt in de eierstokken en bijnieren. De productie van testosteron piekt vlak voor de eisprong. Het is een opbouwend hormoon wat verder nog betrokken is bij een gezonde werking van het hart, de groei van skeletspieren en schaamhaar, talgproductie en een goed humeur. Testosteron wordt omgezet in oestrogeen.
Een te laag gehalte testosteron kan bij vrouwen de oorzaak zijn van een verminderd libido, een trage vetverbranding waardoor er meer vet opgeslagen wordt (vooral op buik, billen en heupen), geen gewicht kunnen verliezen, verminderde spieropbouw bij training en menstruatieklachten. Bij een te hoog gehalte aan testosteron kan een vrouw last krijgen van verminderde vruchtbaarheid of zelfs onvruchtbaar worden. Ook overmatige lichaamsbeharing en spieropbouw en het duidelijk zichtbaar zijn van de adamsappel zijn veel voorkomende klachten.
Progesteron.
Dit hormoon speelt een grote rol tijdens de menstruatiecyclus en zwangerschap. Het is een rustgevend hormoon wat ervoor zorgt dat het baarmoederslijmvlies geschikt blijft voor de innesteling van een eitje en is dan ook heel belangrijk in het begin van de zwangerschap. De productie begint na de eisprong. Daarnaast zorgt het voor verslapping van de spieren (wat ook een rol speelt tijdens de zwangerschap), draagt het bij aan een goede slaap, verhoogt het de lichaamstemperatuur en beschermt het tegen hartaandoeningen. Progesteron is de tegenhanger van oestrogeen.
Door een tekort aan progesteron kunnen premenstruele klachten ontstaan, zoals een wisselend humeur, zwaarmoedigheid, pijnlijke en gespannen borsten en een opgeblazen gevoel. Verder kan het de oorzaak zijn van een onregelmatige menstruatie, prikkelbaarheid, stressgevoeligheid en angst. Maar ook de aanmaak van schildklierhormoon T4 kan in de war raken bij een tekort aan progesteron.
Om het lichaam in staat te stellen hormonen aan te maken en hun werk te laten doen, zijn er nogal wat andere (voeding)stoffen nodig. Een gezonde balans in de productie van de verschillende geslachtshormonen bereik je dan ook vooral door gezonde voeding en een gezonde leefstijl, aangevuld met natuurlijke supplementen.
Eet jezelf gezond!