Ongeveer 60 jaar geleden werd hij voor het eerst geïntroduceerd, de anticonceptiepil, en inmiddels slikken wereldwijd rond de 100 miljoen vrouwen deze pil tegen zwangerschap.
De pil heeft invloed op de aanmaak van vrouwelijke hormonen en wordt daarom ook wel geslikt om acne tegen te gaan of de menstruatiecyclus te reguleren. De pil is het meest bestudeerde medicijn als het gaat om lichamelijke effecten. Zo weten we dat vrouwen die de pil slikken een verhoogde kans hebben op trombose of een beroerte, maar dit komt zelden voor.
De psychische effecten daarentegen, zijn nog maar heel weinig bestudeerd. Gelukkig is daar de laatste jaren steeds meer aandacht voor. Want ja, als de pil de aanmaak van vrouwelijke hormonen beïnvloed, hormonen die ook in het brein van de vrouw voorkomen, dan moet dat toch een effect hebben op dat brein?
Wat doet de pil precies?
De pil bevat een kunstmatige versie van de geslachtshormonen progesteron en estradiol. Bij een normale menstruatiecyclus, zonder pilgebruik, zijn aan het begin van de cyclus (2 weken voor de eisprong) de niveaus voor beide hormonen laag. Estradiol begint als eerste te stijgen en piekt rond de eisprong en zakt daarna weer. Progesteron stijgt juist na de eisprong en beide hormonen zakken in de laatste 2 weken van de cyclus weer naar hun beginwaarden. Dan volgt de menstruatie en begint de cyclus opnieuw.
Doordat de pil een kunstmatige versies van deze hormonen bevat, onderdrukt hij de aanmaak van de natuurlijke hormonen. Hierdoor zitten er geen pieken en dalen meer in het niveau van de geslachtshormonen, maar is het niveau constant laag waardoor de vrouw niet zwanger kan raken.
Stemmingswisselingen tijdens de cyclus.
Een behoorlijk aantal vrouwen heeft last van PMS (premenstrueel syndroom) waardoor ze sterke wisselingen in stemming kunnen ervaren. Ze kunnen zich in de week voor de menstruatie (als beide geslachtshormonen aan het dalen zijn) angstig, somber en prikkelbaar voelen. Dit kan ook een reden zijn om de pil te slikken omdat die de hormoonschommelingen afvlakt. Terwijl andere vrouwen bij een stabiel hormoonspiegel zich juist weer slechter voelen.
Het is dus wel duidelijk dat vrouwelijke geslachtshormonen invloed hebben op de gemoedstoestand. Toch staat onderzoek hiernaar nog in de kinderschoenen.
Wat weten we tot nu toe?
Uit dierstudies is gebleken dat estradiol invloed heeft op het serotonine systeem in de hersenen. Serotonine bepaalt hoe goed je je voelt. Doordat er minder estradiol aangemaakt wordt als een vrouw aan de pil is, kan het zijn dat er minder serotonine aangemaakt wordt waardoor ze niet lekker in haar vel zit. Ook is gebleken dat bij een laag niveau aan estradiol, die gebieden in de hersenen die angsten onder de duim houden, minder actief zijn.
Door het slikken van de pil wordt ook testosteron onderdrukt. Het niveau daalt met 60%! Dit hormoon werkt op het beloningsnetwerk en als er weinig van aanwezig is, ervaren we minder plezier aan dingen die we leuk vinden. Testosteron heeft ook invloed op de seksdrive. Omdat er minder testosteron aangemaakt wordt, voelen vrouwen veel minder het oerinstinct om zich voort te planten en hebben daardoor minder zin in seks. Uit een recent Duits onderzoek is gebleken dat vrouwen die de pil slikken minder goed emotie bij anderen herkennen. Het verschil is niet groot, maar het is er wel.
Uit Amerikaans onderzoek is gebleken dat vrouwen die tijdens hun huwelijk stoppen met de pil, hun partner ineens minder aantrekkelijk vinden. Zouden zij misschien een andere partner gekozen hebben als ze niet aan de pil waren geweest?
Er is tijdens onderzoeken vastgesteld dat er een verband is tussen het slikken van de pil en depressie maar waar het precies door komt weet men nog steeds niet. Zeker 10% van de vrouwen kampt met depressieve klachten en het niet onder controle kunnen houden van hun emoties of angsten. Doordat er steeds meer duidelijk wordt over de mentale effecten van de pil, daalt het gebruik ervan al jaren.
Naast al deze psychische gevolgen ervaren vrouwen ook vaak gewichtstoename nadat ze aan de pil zijn gegaan. De oestrogenen in de pil werken eetlustbevorderend en kunnen ervoor zorgen dat je in vrij korte tijd 5 tot 10kg aankomt. Al met al genoeg redenen om goed na te denken over anticonceptie!
Met de juiste gezonde voeding kun je veel doen om je hormoonproductie in balans te krijgen. Bijna dagelijks zie ik deze resultaten bij mijn cliënten. Dus ook voor een stabiele gemoedstoestand moet je je eetgewoonten onder de loep nemen.