Vitamine B12, een verhaal apart!

Allereerst is B12 eigenlijk geen vitamine. Het wordt gemaakt door bacteriën die leven in water, op planten en in de bodem. Wij hebben deze bacteriën ook in onze darmen en kunnen dus zelf B12 aanmaken, maar dit gebeurt pas aan het einde van de darmen waar het niet meer opgenomen kan worden. Vitamine B12 moeten we dan ook via voeding binnen krijgen.

Vitamine B12 is sowieso anders dan andere vitamines, want het is de enige vitamine die ook een mineraal bevat, namelijk kobalt. Dit mineraal geeft de vitamine haar donkerrode kleur.

Vitamine B12 of cobalmine is een wateroplosbare vitamine die nodig is voor de energiehuishouding in al onze cellen, de aanmaak van rode bloedcellen en het speelt een belangrijke rol in ons zenuwstelsel en de aanmaak van DNA. In tegenstelling tot andere wateroplosbare vitamines wordt B12 wel opgeslagen in ons lichaam, je kunt er dus een voorraadje van opbouwen. Dit gebeurt in de lever.

Toch is het belangrijk om regelmatig voldoende B12 via voeding binnen te krijgen want de effecten van een tekort kunnen lang onopgemerkt blijven en onomkeerbaar zijn.

Een tekort kan ernstige, heel diverse gevolgen hebben. Het gaat van vermoeidheid tot depressie, van bleekheid tot waanideeën en paranoia, van onbedoeld gewichtsverlies of anorexia tot hevige pijnen in armen, benen of rug. Ook een kwaadaardige vorm van bloedarmoede zou het gevolg zijn van een vitamine B12 tekort. Daarnaast kunnen klachten als tintelende handen, geheugenverlies, spierkrampen, niet kunnen concentreren of menstruatieklachten het gevolg zijn van een B12 tekort.

De gevolgen van een tekort kunnen dus ingrijpend zijn en komen vaker voor dan gedacht. Volgens deskundigen hebben 5 tot 7% van de Nederlanders in meer of mindere mate een B12 tekort.

Waar zit het in?

Vitamine B12 komt vooral voor in dierlijke producten, zoals zuivel, eieren, vlees en vis. Het komt zeker niet in alle dierlijke producten voor. De dieren moeten wel buiten geleefd hebben en zelf hun   voedsel en water kunnen kiezen. Veel dieren (en hun producten) die tegenwoordig voor consumptie bestemd zijn, komen uit stallen en krijgen schoon water te drinken en worden gevoerd met kant-en-klaar veevoer. Hier komt geen bacterie aan te pas en dat is wel nodig.

De meeste consumptie-dieren krijgen dan ook een vitamine B12 supplement, waardoor er B12 in hun producten zit. Als je biologisch vlees, vis en zuivel in speciaalzaken koopt, is de kans een stuk groter dat de kwaliteit beter is en er dus meer vitamine B12 in zit.

Wat dan als je geen dierlijke producten eet?

Dan heb je zeker een B12 supplement nodig! B12 is te verkrijgen in capsules, pillen, spray of injecties. Maar ook mensen die wel dierlijke producten gebruiken hebben steeds vaker een B12 tekort omdat het niet voldoende meer in dierlijke producten voorkomt. Daarnaast is de opname uit voeding maar 40 tot 50%, waardoor de behoefte hoger ligt dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Deze is voor volwassenen 2.8 microgram.

De enige plantaardige bron die vitamine B12 bevat, is gedroogd zeewier. Je kunt het wel via planten binnen krijgen, maar alleen als je ze ongewassen, zo uit de grond, eet. Want zoals ik al schreef, B12 wordt gemaakt door bacteriën, die op planten leven. Ook ongezuiverd (buiten) water zou B12 kunnen bevatten, maar hoe veilig is het tegenwoordig nog om ongewassen planten te eten of ongezuiverd water te drinken? Geen goede optie dus.

Er komen wel steeds meer plantaardige producten op de markt die verrijkt zijn met B12. Toch eten we daar vaak niet voldoende van om op die manier de dagelijks aanbevolen hoeveelheid binnen te krijgen.

Oorzaken van een tekort aan B12.

De oorzaken van een tekort zijn onder te verdelen in 4 categorieën, te weten;

  • een verminderde inname
  • een verstoorde opname
  • een (aangeboren) stoornis in de stofwisseling
  • overige oorzaken, zoals bepaald medicijngebruik.

Toch heeft het geen zin om bij een tekort zomaar een supplement te gaan gebruiken want de opname van B12 is een zeer complex proces, afhankelijk van meerdere factoren en andere stofjes en vitamines, zoals foliumzuur, vitamine B6 en ijzer. Ook onze maag speelt een belangrijke rol. Maagzuur koppelt B12 los uit voeding en een stofje wat in de maag geproduceerd wordt, de intrinsieke factor, koppelt zich weer aan B12 zodat het opgenomen kan worden door ons lichaam.  De oorzaak van het tekort is vaak gelijk een indicatie voor welk supplement in welke vorm gekozen kan worden.

Symptomen van een B12 tekort.

Zoals ik al schreef zijn de klachten bij een vitamine B12 tekort heel divers en kan dit tekort zich bij iedereen anders uitten. Dat is ook gelijk de reden dat er vaak een verkeerde diagnose gesteld wordt en het soms een lang traject is voordat men bij B12 uitkomt. Veel voorkomende klachten zijn vermoeidheid, psychische problemen, neurologische problemen, het koud hebben, een ontstoken of dikke tong en verlies van eetlust. De last van klachten is lang, ik noem er een aantal.

  • Tintelingen, een dof of brandend gevoel in handen, armen, voeten en/of benen
  • Concentratiestoornissen, geheugenproblemen, afasie
  • Verminderde controle over bewegingen, plotseling vallen of ergens tegenaan lopen
  • Verwardheid, stemmingswisselingen, nervositeit, depressie
  • Menstruatieklachten, onvruchtbaarheid, impotentie
  • Gewrichtsklachten, darmklachten, hartkloppingen
  • Wazig zien, hoofdpijn, oorsuizen, duizeligheid
  • Misselijkheid, verandering in eetlust, gewichtsverlies
  • Krachtverlies, abnormale reflexen, spierpijn

Wil jij een tekort aan B12 voorkomen of denk je dat je misschien niet voldoende B12 via voeding binnenkrijgt? Neem dan geheel vrijblijvend contact op.

Met een aangepast voedingsplan kun je aanvullen waar nodig of juist bepaalde voedingsmiddelen (tijdelijk) weglaten zodat je de voor jou optimale hoeveelheid vitamines en mineralen binnenkrijgt.

Herken je de beschreven klachten? De hoeveelheid vitamine B12 kan gemeten worden door bloedonderzoek en het is dan ook zaak dit aan te vragen bij je huisarts. Als er dan een tekort geconstateerd wordt, is het daarna nog een heel complex proces om uit te zoeken wat de oorzaak is.

Omdat het zo complex is om een B12 tekort daadwerkelijk aan te wijzen als de oorzaak van klachten, is er zelfs een speciale B12 stichting opgericht die pleit voor een standaard bloedonderzoek en zijn er speciale B12 klinieken. In deze klinieken kunnen ze de onderzoeken, net als ik, ook niet zelf doen, dat moet in een laboratorium gebeuren. Wel stellen ze daar een op maat gemaakt behandelplan samen.

Voorkomen is ook hier dus beter genezen! Zeker omdat het vaak een lang traject is voordat de juiste diagnose gesteld wordt. Zorg er daarom voor dat er voldoende B12 in je dagelijkse voeding zit en luister goed naar je lijf.

Eet jezelf gezond!